Aktiviteti njerëzor


Vjosa midis turizmit dhe HEC-ve, FAO miraton programin për zhvillimin e qëndrueshëm

Lumi Vjosa, nga më të bukurit e Europës në gjendje të egër, është kërcënuar nga ndërtimi i HEC-ve, por organizatat ndërkombëtare janë vënë në mbrojte të tij.

Javës që shkoi Programi i Ushqimit në Kombet e Bashkuara (FAO) ka miratuar një projekt që synon zhvillimin e qëndrueshëm të pellgut ku shtrihet lumi.

Projekti synon të mbështesë fermerët dhe autoritetet përmes zhvillimit të qëndrueshëm në ekonominë e gjelbër. Nëpërmjet zbatimit të tij do të stimulohet kultivimi i kulturave bujqësore të përshtatshme dhe zhvillimi i agroturizimit. Projekti është financuar nga Qeveria e Norvegjisë.

FAO do të përmirësojë pjellorinë e tokës dhe do luftojë ndotjen e saj. Do të krijohet mbrojtje nga proceset degraduese gjithashtu. Kjo do t’i bëjë fermerët më të mbrojtur ndaj ndikimeve klimaterike sidomos përmbytjeve.

Do të nxitet agroturizmi i lidhur me prodhimet natyrale të zonës. Për të realizuar synimet mbi zhvillimin e qëndrueshëm në luginën e Vjosës FAO njoftoi se do të bashkëpunojë edhe agjencitë e tjera në varësinë e Kombeve të Bashkuara.

Vjosa është pellgu i dytë më i madh i lumenjve (përafërsisht 6 808 km2) në Shqipëri dhe një nga lumenjtë më të gjatë ndërkufitar në zonën e Ballkanit. Lumi kalon në disa qytete, si Erseke, Përmet, Gjirokastër, Tepelene, Mallakastër, Fier dhe Vlorë.

Për shkak se rruga ujore nuk i është nënshtruar ndërhyrjeve njerëzore të tilla si kanalizimet, ajo konsiderohet një nga regjimet e rralla natyrore në Evropë, duke i dhënë Vjosës jo vetëm rëndësi kombëtare, por edhe ndërkombëtare.

Nga ana tjetër 37 projekte për ndërtimin e HEC-ve mbi lumin Vjosë janë planifikuar andej kufirit, në Greqi dhe në Shqipëri.

Rreth 6 diga të reja janë projektuar në pjesën greke të basenit ndërkohë që është vetëm një ekzistuese vetëm një, diga e madhe e Pigait.

Ndërsa janë në territorin shqiptar janë gati 31 HEC-e, nga të cilat 8 diga janë planifikuar përgjatë vetë Vjosës ndërsa 23 HEC-e të vegjël në degët e saj.

Projekti i Kalivaçit është iniciuar qysh në vitin 1997 nga një kompani italiane por punimet janë ndalur në 2007. Si rezultat, lumi mbetet i pa ndërprerë deri më sot. Të tjerë hidrocentrale të vegjël në degët e lumit janë zyrtarisht “në ndërtim”, por puna aktualisht është ndalur.

Në maj 2016, qeveria shqiptare i ka dhënë lejen koncesionare dy kompanive Turke “Ayen Enerji Şirketi Anonymous” dhe “ Çinar-San Hafriyat Nakliyat Turizm insaat San Ve Tik Ltd.Sti” për të ndërtuar një digë të madhe në Vjosë, HEC-i i Poçemit me digë 50 metra të lartë.

Ndërtimi i kësaj vepre u bllokua një vit më vonë nga Gjykata Administrative, e cila vendosi ndalimin e punimeve për hidrocentralin e Poçemit mbi Lumin Vjosë pas kërkesës së një komuniteti banorësh të zonës së Mallakastrës, në Jug të Shqipërisë dhe aktivizimit të disa organizatave mjedisore vendase dhe të huaja.

Qëndroni më të informuar për mjedisin

Regjistrohuni për të marrë përmbledhjen ditore të lajmeve mjedisore në e-mailin tuaj.